گروهی از نویسندگان: ولادیمیرولادیمیروویچ تروبتسکوی,نیناآلکسییونا کوزنتسووا,لودمیلامیخائیلوونا کولاگینا
مترجمان: سیروس ایزدی، میترا سادات ایزدی
پژوهش هایی در تاریخ نوین ایران، اثری است پژوهشی از انستیتو خاورشناسی
آکادمی علوم اتحاد جماهیر شوروی سابق و ثمره کار سه دانشمند ایران شناس.
بخش اول بازکاوی اوضاع سیاسی و اقتصادی_ اجتماعی ایران در پایان سده هجدهم
تا نیمه نخست سده نوزدهم میلادی، بخش دوم درباره استیلای آنتریالیسم در
ایران و بخش سوم نقش عشایر ایران در دوران نوین است.
ابوکلام بیشتر بر موضوع نقشبرجستهٔ انسان بالدار یکی از ستونهای بازمانده از کاخ بارعام در پاسارگاد است تأکید علمی دارد. دربارهٔ این نقش، تفسیرهای بسیاری انجام شدهاست که ابوکلام این نقش را، ذوالقرنین میداند. ابوالکلام آزاد با تفسیر آیات ۸۲ تا ۹۵ سوره کهف و با استناد به وجود احادیث و روایاتی در مورد کوروش دلایلی آوردهاست که ذوالقرنین موصوف، کوروش هخامنشی میباشد. علامه طباطبایی دربارهٔ ذوالقرنین دانستن کوروش چنین نوشتهاست که «هر چند بعضی از جوانبش خالی از اعتراضاتی نیست، بلکه از هر گفتار دیگری انطباقش با آیات قرآنی روشنتر و قابل قبولتر است.» در تفسیر نمونه از نظریهٔ انطباق کوروش با ذوالقرنین به عنوان نظریهٔ برتر یاد شدهاست و بر تأیید این نظریه در تفسیر من هدی القرآن، تفسیر الفرقان و تفسیر المنیر اشاره شدهاست. در تفسیر المنیر با قاطعیت، ذوالقرنین، همان کوروش دانسته شده که دو طرف جهان را گشت و احتمالاً به خاطر شجاعتش به ذوالقرنین ملقب شد. ابوالکلام آزاد یکی از کسانیست که کوروش را ذوالقرنین مذکور در قرآن میداند و معتقد است که ذوالقرنین ذکرشده در قرآن، کوروش است.